Bitka u Apaškome klancu (1952)
The Battle at Apache Pass (Originalni naziv)
vestern
Rekonstrukcija istinitog istoimenog istorijskog događaja iz 1862.
Režija: George Sherman
Scenarij: Gerald Drayson Adams
Uloge: Jeff Chandler, John Lund, Beverly Tyler, Bruce Cowling, Susan Cabot, ...
Vrlo dobar vestern profesionalca Georgea Shermana koji je, kada je početkom aprila 1952. premijerno prikazan, bio najgledaniji film u američkim bioskopima. Scenarij je napisan prema istinitim istorijskim događajima, poznatim u analima sa Divljega zapada kao "Afera Baskom" (iz 1861. godine) i "Bitka u Apaškom klancu" (koja se dogodila godinu kasnije, 1862.). Ovaj drugi događaj, koji je detaljno rekonstruisan u Shermanovu filmu, poznat je po prvoj upotrebi topova, malih i ubojitih haubica, protiv Indijanaca, što je izazvalo velik strah jer takvo moćno oružje nikada prije nisu videli.
Početkom šezdesetih godina 19. veka, u vreme američkog građanskog rata, na konfederacijskom teritoriju Arizone vlada mir između apaškog plemena Čirikahua i bele konjice kojom u vojnoj utvrdi zapoveda major Džim Kolton (J. Lund). Kolton je i ličnii prijatelj poglavice Kočiza (J. Chandler) i njegove trudne žene Nono (S. Cabot). Kočizov prvi sin, Mali Jelen (T. Cook), želi se priključiti Džeronimu (J. Silverheels) i njegovim ratnicima koji odbijaju prihvatiti Kočizovo miroljubivo vodstvo. Džeronimo napadne grupu doseljenika i pobije ih, te zarobi lepu belkinju Meri Kerni (B. Tyler). Kočiz spasi Meri, protera Džeronima sa apaškog teritorija i vrati Meri u vojnu utvrdu, ispričavši se svom prijatelju majoru Koltonu zbog nesretnog incidenta i neposluha Džeronima. U utvrdu sa istoka stiže jedinica sa nekoliko haubica, a predvodi je Neil Bajlor (B. Cowling), novi savetnik za indijanska pitanja za teritorij Arizone. Sa njim dolazi i trgovac Meskal Džek (J. Elam), zloglasan zbog trgovanja alkoholom i oružjem. Njihovim dolaskom počinju problemi za Kočiza i Koltona...
Shermanov film deo je niza vesterna pedesetih koji problematiziraju odnos belaca i Indijanaca, sa naglaskom na stradanja Indijanaca i nepoštenu politiku vladajućeg belačkog vrha. Prvi film toga vala slavna je "Slomljena strela" (1950) klasika Delmera Davesa, u kojemu Jeff Chandler prvi puta glumi apaškog poglavicu Kočiza. Ta ga je uloga proslavila više od svih drugih i Chandler će je glumiti još dva puta u karijeri: 1952. u ovom Shermanovom filmu i 1954. u vesternu Douglasa Sirka "Taza, Kočizov sin". Shermanov film ističe i hvali glasoviti francuski redatelj Bertrand Tavernier.